İŞLETME FONKSİYONLARI-YÖNETİM

İŞLETME FONKSİYONLARI

İşletmeler faaliyetlerini gerçekleştirirken yerine getirdikleri birçok fonksiyon vardır. Bu fonksiyonlar:

·         Yönetim

·         Pazarlama

·         Üretim

·         Finans

olarak gruplandırılabilir. Bu fonksiyonlara ek olarak

·         İnsan Kaynakları,

·         Muhasebe,

·         Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge)

·         Halkla İlişkiler

gibi fonksiyonlar da işletmenin destek fonksiyonlarıdır.

 

YÖNETİM FONKSİYONU

Yönetmek, bir süreçle ilgili faaliyetleri istenilen hedeflere varmak üzere kontrol altında tutulmasıdır. Yönetim, işletme amaçlarına ulaşabilmek için insan ve diğer işletme kaynaklarının planlanması, örgütlenmesi, yönlendirilmesi ve kontrol edilmesi süreci olarak tanımlanabilir.

Yönetim Fonksiyonları

Yönetim tanımında da anlaşılacağı üzere temel olarak dört yönetim fonksiyonundan söz edilir. İşletmelerde yönetim fonksiyonu yöneticiler tarafından gerçekleştirilmektedir.

Planlama: Kurumsal amaçların belirlenerek bunlara ulaşmak üzere programlar, politikalar ve stratejiler geliştirilmesidir.

Planlama, ne yapılacağının ve/veya neyin, ne zaman, nerede ve kim tarafından yapılacağının önceden kararlaştırılması sürecidir.

Planlama dönemine göre planlar, kısa, orta ve uzun vadeli planlardır. Kısa vadeli planlar bir yıla kadar, orta vadeli planlar 1-5 yıl arası, uzun vadeli planlar 5 yıl sonrasını kapsayan planlardır.

 Planlamanın bazı özellikleri:

·         Sonuç odaklı olma,

·         Geleceğe yönelik olma,

·         Zihinsel süreçleri gerektirmesi,

·         Seçenekler arasından seçim öngörmesi,

·         Belirsizliğin azaltılmasını hedefleme.

 

Örgütlenme: Kurumsal amaçlara ulaşmak için gerekli kaynakların ve eylemlerin neler olduğunu belirlemek, bu eylemlerin gerçekleştirilmesine ilişkin çalışma grupları oluşturmak, yetki ve sorumlulukları belirlemek demektir. Planlar, örgütleme faaliyetleri ile yerine getirilmektedir.

 Örgütleme süreci de planlama süreci gibi dinamik bir özelliğe sahiptir. Koşullar değiştiğinde

örgütleme faaliyetleri de yeni koşullara göre tekrar düzenlenmelidir. Örneğin uzun dönemde çalışanlar ayrılıp yenileri işe girebilir. Üretimde kullanılan ekipmanlar bozulabilir ya da modası geçebilir, böylece yenilerini almak gerekebilir. Finans dünyasında birtakım değişikler meydana gelebilir. Bunun gibi tüm değişiklikler sonucunda örgütün planları değişecek dolayısıyla örgütleme faaliyetleri de bu yeni planlara göre yapılacaktır.

Örgütleme fonksiyonunda yapılması gereken işler;

·         Yetkilerin ve sorumlulukların tanımlanması

·         Sorumluluklar kesişmemelidir

·         Doğru kişinin doğru işe atanması (işe göre adam)

·         İş uyumu

·         Eğitim

·         Etkin iletişim

Yönlendirme: Çalışanlarla, onlardan istenilen istekli ve doğru bir şekilde yapmaları için iletişimde bulunma ve motive etme, yapılanlar konusunda onları bilgilendirme sürecidir.

·         Eylemleri başlatır

·         Çalışanları motive eder

·         Çalışanların çabalarını bütünleştirir

·         Denge ve istikrar (stabilite) sağlar

·         Değişimi kolaylaştırır

Denetim/Kontrol: Yapılanların planlarla uyum içeresinde olup olmadığının belirlenmesi, uyumsuzluklar doğrultusunda denetilmesi ve tekrarının önlenmesidir. Kontrol veya denetim süreci;

·         Amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesine yardımcı olur

·         Kaynakların verimli kullanılmasını sağlar

·         Sorumluluğun dağıtılması (adem-i merkeziyetçilik)

·         Çalışanları moralini artırır

·         Bütün yönetsel işlevler için uygulanır.

 Yönetim yoluyla aşağıdakiler sağlanmaya çalışılır.

Amaçlara ulaşılması: kar, satış hedefleri, hizmet kalitesi vb. konularda doğru hedef belirleme, bunların organizasyon mensupları tarafından tam ve doğru olarak anlaşılması ve bunlara ulaşma çabası göstermelerinin sağlanması.

Çelişen hedefler arasında denge kurma: Organizasyonun faaliyetlerinde birçok farklı grubun (paydaş) payı vardır ve bunlar genellikle çelişir. Yöneticiler;  patron, çalışanlar, müşteriler, sendikalar, devlet kurumları gibi paydaşlar arasındaki dengeyi sağlar.

Etkinlik ve Verimlilik Sağlama: Organizasyonun performansı “işlerin doğru yapılması” kadar (örneğin: Örneğin en düşük maliyetle üretim yapmak)  “doğru işlerin” (en uygun amaçları ortaya koyarak bunlara ulaşmaya yönelik doğru yöntemler kullanmak) yapılmasıyla ölçülür.

 

BİRLEŞME ŞEKİLLERİNE GÖRE İŞLETMELER

İşletmeler bazen birleşme şekillerine göre büyümeyi gerçekleştirebilirler. Bu birleşme şekillerine örnekler; konsorsiyum (konsern), korner, tröst ve kartel

KONSORSİYUM (KONSERN) 

İki ya da daha çok finans kuruluşunun yasal ve ekonomik bağımsızlığını zedelemeksizin, belirli bir işi gerçekleştirmek için geçici bir süre yaptıkları işbirliğidir.

Büyük bir köprü, yol, baraj, büyük sanayi kuruluşları gibi önemli yatırımları gerçekleştirmek için, birden çok işletme ya da banka kuruluşu aralarında anlaşarak bir konsorsiyum oluşturabilir.  Ancak, söz konusu yatırımlar tamamlandığında, konsorsiyum da kendiliğinden sona erer.

KORNER

Kornerler, daha çok menkul kıymetler borsasında faaliyet göstermekte olup, hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymetlerden spekülatif kazançlar amaçlarlar. Resmi olmayan şekilde, işletmeler arası sözlü anlaşmalarla oluşurlar.

TRÖST

Günümüzde az kullanılan işletmeler arası bir birleşme şeklidir. Tröstte, iki veya daha fazla işletmenin yönetimleri belli bir grup altında toplanarak bir araya gelir, bu durumda yasal ve ekonomik bağımsızlıkları tamamen yok olur. Tröste katılan işletmelerin pay senetleri, tröstün senetleriyle değiştirilmekte ve böylece tröst, kendine katılan işletmenin yönetimini ele geçirmiş olmaktadır.

Tröst türü birleşmeler, tekelleşmeye yol açtığı için, ülkemizde ve çeşitli ülkelerde yasalarla engellenmiştir. Bunun nedeni, tröstün monopol (belli bir pazarda tek üretici ya da tedarikçi kurum statüsünde olan şirkete verilen isim) fiyatları uygulayan, aşırı kâr sağlayan ve kendi aleyhine olacak yeni buluşların uygulanmasına izin vermeyen
kuruluşlar olmasıdır.

KARTEL

 

Üretim, hammadde ve özellikle pazarlama konularında aynı dalda çalışan işletmelerin, rekabeti ortadan kaldırmak ya da sınırlamak ve daha çok kâr elde etmek amacıyla, yasal ve ekonomik bağımsızlıklarını yitirmeden aralarında yaptıkları bir anlaşma türüdür.

 

Bu anlaşma yazılı olarak düzenlenir ve bağlayıcıdır. Kartele dahil olan işletmeler anlaşma gereği anlaştıkları konularda birlikte hareket ederler. Kartele girmeyen işletmelere karşı ortak rekabet ederler.

 

Kartel önce fiyat indirimleri yaparak diğer işletmeleri piyasadan siler, daha sonra fiyatları tekrar yükselterek piyasada egemenliğini sürdürebilir.

HOLDİNG

 

Holding, bir işletmenin, diğer işletmelere ait pay (hisse) senetlerini elinde bulundurarak, onları finansal ve yönetim yönlerinden denetimine alma biçimidir. Görünüş olarak, her işletme yasal ve ekonomik yönden bağımsızlığını korusa da, gerçekte yönetim, ana şirket olarak adlandırılabilecek bir şirketin (holdingin) elinde bulunmaktadır.

Ülkemizde holdingler, anonim şirket şeklinde kurulmaktadır. Anonim şirket statüsünde kurulan holdinglerde, yönetimin ele geçirilmesi, kuramsal olarak holdinge bağlı işletmelerin toplam hisse senetlerinin % 51’ini ana şirketin elinde bulunmasını gerektirir.

 

 

İŞLETMELERİN SINIFLANDIRILMASI



İşletmelerin Sınıflandırılması

Üretilen mal ve hizmet türüne göre işletmeler

a. Dayanıklı tüketim malı üreten işletmeler
-Bir veya bir kaç kez kullanmakla bitmeyen, tükenmeyen, uzun süre kullanılabilen ürünleri üretir ve satarlar.
Mobilya, beyaz eşya, halı, taşıt vs. üreten işletmeler

b. Dayanıksız tüketim malı üreten işletmeler
-Bir veya bir kaç kez kullanıldığında tükenen, kısa ömürlü mallar üreten işletmelerdir.
Ekmek, gıda ürünleri, peynir, deterjan üreten işletmeler

c. Hizmet üreten işletmeler
-Hizmet üreten işletmeler. Örneğin ulaştırma, bankacılık, turizm işletmeleri

Mülkiyet durumlarına göre işletmeler

a. Özel işletmeler
-Üretim araçlarının mülkiyeti özel teşebbüse ait olan işletmelerdir.

b. Kamu işletmeleri
-Sermayenin tamamı veya birden fazlası devlete veya devlete bağlı kamu tüzel kişilerine ait olan işletmelerdir.
SGK, Ziraat Bankası, Halk Bankası, Özel bütçeli devlet işletmeleri (Spor Toto), Döner Sermayeli İşletmeler (Başbakanlık Basımevi) vs.

c. Karma İşletmeler
-Özel kişiler ile kamu tüzel kişilerinin birlikte kurdukları ve kamunun pay çokluğuna sahip olduğu işletmelerdir.

d. Yabancı Sermayeli İşletmeler
-Mülkiyeti yabancı girişimcilere ait olan işletmelerdir.

Faaliyet alanlarına göre işletmeler

a. Sanayi işletmeleri
-Hammaddeleri işleyerek veya yarı mamülleri bir araya getirerek yeni bir mal ortaya koyan işletmelere sanayi işletmeleri denir.
Otomobil, buzdolabı, gıda, tekstil vs.

b. Ticaret İşletmeleri
-Üretilmiş olan malın alınıp satıldığı işletmelerdir.
Halı, mobilya, beyaz eşya, gıda, giyim satan işletmeler

c. Hizmet işletmeleri
-Verilen hizmet karşılığında ücret alan işletmeler. Turizm, özel okullar, bankalar vs.

Büyüklüklerine göre işletmeler

a. Cüce işletmeler
-Tek bir çalışanı bile tam gün çalıştıramayacak kadar küçük işletmelerdir.

b. Küçük işletmeler (Mikro işletmeler)
-Personel sayısı 1-5 arasında değişen işletmelerdir.

c. Orta büyüklükte işletmeler
-Personel sayısı 5-50 arasında değişen işletmelerdir.

d. Büyük işletmeler
-Personel sayısı 50-2000 arasında değişen işletmelerdir.

e. Çok büyük (dev) işletmeler
-Personel sayısı 200^0'den fazla olan işletmelerdir.

Kaynak:

Taslak, S., Kara, M. (2009). İşletme Bilimine Giriş. Trabzon: Murathan Yayıncılık

Tutar, H. (2013). Meslek Yüksekokulları Programları için İşletme Yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık

FİZİBİLİTE (YAPILABİLİRLİK) ÇALIŞMALARI

Fizibilite (Yapılabilirlik) Çalışmaları

 

Fizibilite Çalışmaları

Olanak Etüdü/Ön Proje

 

-Fizibilite etüdünden önce veya fizibilite etüdü içinde yapılır.

-Ülkenin doğal kaynakları ve diğer üretim faktörlerinin (emek, sermaye, girişimci) durumu, ülkedeki ekonomik durum, rakiplerin durumu gibi konularda araştırmalar yapılır.

 

Fizibilite Etüdü

 

a. Ekonomik Analiz
 

-Yapılacak yatırımın kârlı olup olmayacağının tespiti yapılır.
- Bu amaçla pazar araştırması, talep tahmini, işletmenin büyüklüğü ve kapasitesi, işletmenin kuruluş yeri seçimi gibi konularda araştırma yapılır.

 

b. Teknik Analiz
 

- Projenin teknik açıdan yapılabilirliği test edilir.
- Bu amaçla işletmenin kurulacağı arazinin seçimi, üretimde kullanılacak teknolojinin seçimi, makinelerin seçimi, hammadde ve yarı mamülün seçimi, kullanılacak enerjinin seçimi gibi konularda araştırmalar yapılır.

 

c. Finansal Analiz

- İşletmenin kuruluşu için gerekli fonların miktarı, zaman ve faiz hesaplamaları yapılır.
- Bu amaçla yatırım tutarının hesaplanması, işletmenin gelir-gider tahminlerinin yapılması, finansal kaynakların hesaplanması gibi konularda araştırmalar yapılır.

 

d. Hukuki Analiz
 

- İşletmenin kuruluşu için gerekli hukuki yapının seçimi, kuruluş ve üretim için gerekli izinlerin alınması, patent, lisans alınması gibi konularda araştırmalar yapılır.

 

Fizibilite Raporu

 

-Fizibilite etüdü sonucu elde edilen analizlerin sonucunda bir rapor hazırlanır.

-Raporun sonuç kısmında işletmenin kurulup kurulamayacağı konusunda bir görüş belirtilir.

Görüş olumlu ise yatırım kararı verilir ve kesin proje çalışması yapılır, proje uygulamaya geçirilerek deneme üretimine geçilir.

Görüş olumsuz ise eksik yönler incelenir, düzeltmeler yapılarak kesin proje ve yatırım düşüncesine geçilebilir ya da mevcut imkanlarla başka bir alanda yatırım yapma kararı alınabilir.

 

Kaynak:

Taslak, S., Kara, M. (2009). İşletme Bilimine Giriş. Trabzon: Murathan Yayıncılık

Tutar, H. (2013). Meslek Yüksekokulları Programları için İşletme Yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık

 

İŞLETMENİN KURULUŞ AŞAMALARI

 

İşletmenin kuruluş aşamaları

 

Proje Yatırım Düşüncesi

 

- Yatırım, işletmeye ileride gelir sağlamak amacıyla yapılan her türlü harcamadır.

Bina, arsa, makine, lisans, taşıt vs. bir işletmenin yatırımları olabilir.

 

 

İşletmelerin Yaptıkları Yatırımlar

 

Üretim amaçlı yatırımlar ve Mali amaçlı yatırımlar olarak ikiye ayrılır.

 

I. Üretim Amaçlı Yatırımlar

   
a. Sabit sermaye yatırımları

-   Yeni kurulan işletmelerin fiziksel kaynaklara yaptığı yatırımlar (kuruluş yatırımları),
- Mevcut tesisleri restore etmek ya da yeniden organize etmek için yapılan yatırımlar (rasyonelleştirme yatırımları),
-    Üretim kapasitesini arttırmak için yapılan yatırımlar (tevsi yatırımlar),
-    Ekonomik ömrünü dolduran kaynakların yenilenmesine yönelik yatırımlar (yenileme yatırımları)

 b. Stok Yatırımları
 Hammadde, yarı mamül için yapılan harcamalardır.

 

 II. Mali Amaçlı Yatırımlar

   -Üretim dışında sermayeden kazanç sağlamak amacıyla yapılan yatırımlardır. Hisse senedi, tahvil, hazine bonosu almak gibi.

 

Kaynak:

Taslak, S., Kara, M. (2009). İşletme Bilimine Giriş. Trabzon: Murathan Yayıncılık

Tutar, H. (2013). Meslek Yüksekokulları Programları için İşletme Yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık

 

İŞLETMELERİN KURULUŞU

İnsanlar neden işletme kurar?

-daha fazla kazanç elde etme isteği

-toplumsal itibar ve saygınlık

-bağımsız çalışma isteği

-miras bırakma

-başka fırsatların ve iş imkânlarının olmaması

-yeni buluş veya fikri pazarlama arzusu

 

Her işletmenin bir misyonu ve vizyonu olmalıdır.

 

Misyon

Bir işletmenin var olma nedenidir.

 

Vizyon

Bir işletmenin geleceği ile ilgili üst yöneticiler tarafından benimsenen ve uzun vadede ulaşılmak istenen durumdur.

Örnek:
Ayancık Meslek Yüksekokulu misyonu

Sinop Üniversitesi’nin kabul etmiş olduğu değerleri de benimseyerek; özgür bir ortamda bilgiye ulaşılan; bilginin kullanıldığı ve üretildiği, araştırıp sorgulayan, ulusal ve evrensel değerleri koruyarak evrensel düzeyde bilgi üretmek, toplumsal sorunlara duyarlı, çözüm üretmeye, öğrenmeye ve paylaşmaya hevesli, bölgesel ve ulusal gelişmeye katkı sağlayan, mesleki ve teknik alanda nitelikli ara kademe insan gücünü yetiştirmektir.

Ayrıca sanayi ve hizmet sektörleri ile ilişkileri çeşitli projelerde güçlendirerek bölge kalkınmasına katkıda bulunmaktır.

Ayancık Meslek Yüksekokulu vizyonu

Çağın gereği olarak, hızla ilerleyen teknolojiyi takip etmek, Yüksekokul çalışanlarının ve öğrencilerinin kullanımına sunmak, Bilimsel çalışma yapma kapasitesi yüksek,  Kurum olarak bütünleşmiş, kurumsallaşmış, çağdaş, Uluslararası bağları güçlü, Bölgesel, ulusal ve uluslararası proje üreten,
Sanayi ve hizmet endüstrilerinin talep ettiği nitelikli ve performanslı ara eleman yetiştirmek,
Çalışan ve öğrenci memnuniyetini üst düzeye çıkarmak, Ülkemizin gelişimine nitelikli öğrencileriyle katkı sağlayacak, tercih edilen, kendini sürekli geliştiren öncü ve yenilikçi bir Meslek Yüksekokulu olmaktır.

İşletmelerde Kuruluş Süreci

·         Kuruluş yeri seçimi girişimcilerin ilk karşılaştığı problemdir.

·         Kuruluş yeri, işletmenin faaliyette bulunduğu yerdir.

·         Girişimciler maliyetin en düşük, karın en büyük olduğu kuruluş yerlerini (optimum kuruluş yeri) seçerler.

·         Üretim faktörlerinde maliyet ve kar yönünden üstünlük sağlayan her faktör işletmenin kuruluş yerini etkiler.

İşletmelerde en uygun kuruluş yerinin seçimini etkileyen faktörler

1.       Hammadde

-Çabuk bozulan bir hammadde ise kaynağa yakın olmalı, bol olan yerde olmalı

-Sanayi, kömür, çelik gibi yer altı kaynaklarına yakın olursa taşıma maliyeti azalacaktır.

-Hizmet sektörü için önemli bir faktör değildir.

2.       Pazar

-Hedef Pazar tüm ülke ise ve taşıma maliyeti yüksekse büyük yerleşim yerlerine yakın olmalıdır.

-Ürünün üretimi sırasında zehirli atıklar ortaya çıkıyorsa yerleşim yerlerine uzak olmalıdır.

-Bölgesel faaliyette bulunulacaksa nüfusun az olduğu yerde kurulabilir.

3.       Enerji Kaynakları

-Üretimde kullanılan enerji türüne göre enerji kaynaklarına yakın olmalıdır.

4.       İklim koşulları

-Soğuk bölgelerde ısıtma maliyeti, sıcak bölgelerde soğutma maliyeti artar.

5.       Ulaşım imkânları

-Demiryolu ve deniz yolu maliyeti düşürür, büyük miktardaki ürünlerin taşınması için idealdir.

-Karayolu, demiryolu ve denizyoluna göre pahalıdır ama daha hızlıdır.

-Havayolunun maliyeti fazladır ancak daha hızlıdır, zamandan kazanç sağlar ve hizmet sektöründe çok kullanılır.

6.       İşgücü

-Yeterli sayı ve kalifiye düzeyde işgücüne sahip olabilecek bir bölge tercih edilmelidir.

7.       Sosyal ve Kültürel İmkânlar

8.       Teşvikler ve altyapı

9.       Yardımcı hizmetlerden yararlanma

       -Danışmanlık, taşıma, bakım-onarım, hukuk, sigorta, reklam vs.

Bu faktörlerin her biri alternatif her bir kuruluş yeri için ayrı ayrı hesap edilir. Elde edilecek gelir ile katlanılması gereken gider arasındaki farkın en büyük olduğu yerler tekrar göden geçirilir ve en çok kazancın elde edileceği alan seçilir.

Pazar Araştırması ve Talep Tahmini

Müşteri profili, müşterilerin sayısı, yaş dağılımı, cinsiyeti, gelir durumu, eğitim düzeyi gibi özellikleridir.

-Tüketicilerin ürün ve hizmet düzeyinden beklentileri belirlenir.

-Tüketicilerin gelir düzeyleri ödeme güçlüklerini gösterir.

Müşteri profili tüketicilerin satın alma davranışlarını etkiler.

Pazar araştırması ile rakipler ve aracı kuruluşları tanımak mümkündür. Böylece işletmenin rekabet gücüne karar verilir.

Pazar araştırmasından elde edilen verilerle talep tahmini yapılır.

Potansiyel talep, pazarda mevcut şartlar altında tüketicilerin satın alabilecekleri toplam mal ve hizmet miktarıdır. Fiili talep, belli bir dönemde talebin ne kadar olduğunu gösterir.

Pazar araştırması ve talep tahmini yapıldıktan ve en uygun kuruluş yeri belirlendikten sonra fizibilite çalışmalarına geçilir.

 

Kaynak:

Taslak, S., Kara, M. (2009). İşletme Bilimine Giriş. Trabzon: Murathan Yayıncılık

Tutar, H. (2013). Meslek Yüksekokulları Programları için İşletme Yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık

ÜRETİM

Üretim

Doğal kaynaklara insan emeği uygulanarak mal ve hizmet meydana getirilmesi sürecidir.

Üretimde üretilen mallara bir takım işlemler uygulanarak malın faydasını arttırmak amaçlanır.

Üretim için gerekenler

Bir malın faydasını nasıl arttırırız?

-Biçim değişikliği yoluyla

Kumaştan elbise, üzümden sirke, pekmez, deriden ayakkabı, ağaç ürünlerinden mobilya…

-Zaman değişikliği yoluyla

Tarım ürünlerinin yazın saklanıp kışın tüketilmesi

-Yer değişikliği yoluyla

Fındık, çay Karadeniz Bölgesinden, zeytin, incir Ege Bölgesinden, muz, pamuk Akdeniz Bölgesinden diğer bölgelere yada yurt dışına ihraç edilmesi

-Mülkiyet değişikliği

Müteahhitten ev alınması

ÜRETİM FAKTÖRLERİ

Mal ve hizmet üretmek için gerekli öğelerdir. Üretilen mal ve hizmetin içinde belli oranlarda bulunurlar. Üretim faktörleri:

a)      Emek

b)      Doğal Kaynaklar

c)       Sermaye

d)      Girişimci

e)      Teknoloji

1. Emek

-İnsanların gelir veya sonuç elde etmek için yapmış olduğu çalışmalar
Hamallık yapmak, öğretmenin ders anlatması, mühendisin proje çizmesi vs.

emek=işgücüdür.

-Emek, üretimin en önemli unsurudur.
-Emeğin üretimde kullanılması sonucu ödenen bedele ücret denir. (Ayni ücret, nakdi ücret, karışık ücret). Ücret emeğin üretimden aldığı paydır.

2. Doğal Kaynaklar

-Üretim için işletmeye tahsis edilen yer altı ve yer üstünde bulunan kaynaklar
Tarımda arazi; turizmde güneş, kum, deniz; madencilikte kömür, petrol, doğal gaz vs.

-Kıt olmaları ve insanlar arasında eşit şekilde paylaştırılmaları önemli

-Doğal kaynakların başkalarının kullanımına sunulması sonucu elde edilen ya da ödenen bedele rant denir.
-rant=kiradır.

3. Sermaye

-Sermaye sadece para değildir.

-Sermaye, üretimde kullanılan tüm maddi ve maddi olmayan varlıklardır.

-Maddi varlıklar; Bina, tarla, arsa, taşıt, alet, makine, nakit vs. sermayedir.

-Maddi olmayan varlıklar; imtiyaz, lisans, marka, hisse senedi, patent, sigorta primi vs. sermayedir.

4. Girişimci (Müteşebbüs)

Diğer üretim faktörlerini organize ederek belli bir mal ve hizmet üreten, ürettiğini kar amacıyla pazarlayan, gerektiğinde işletmeyi yöneten kişidir.

-Girişimci, risk alır ve tek amacı kar elde etmektir. Bedenen çalışmaz veya çok az çalışır, fikirleri çalışır.

-Her yönetici girişimci değildir. Yönetici risk almaz. Yönetici, kâr ve riski başkasına ait olmak üzere belli bir ücret karşılığında işletmenin yönetim sorumluluğunu üzerine alan kişidir. Girişimci ise kâr ve risk kendisine ait olmak üzere bir işletmeyi kuran ve işleten kişidir. 

-Kâr= girişimcinin işletmesinden elde ettiği gelirdir.

Milli Gelir= Ücret+ Rant+ Faiz+ Kâr

-Milli gelir, üretim faktörlerinin belli bir yıldaki getirilerinin toplamıdır.

-Ücret emekten, rant doğal kaynaklardan, faiz sermayeden ve kâr girişimci sayesinde elde edilir.

-Milli gelirin yükselmesi için üretim faktörlerinin verimli kullanılması yani üretim yapılması gerekmektedir.

5. Teknoloji

-Mal ve hizmetlerin üretim planlaması yapıldıktan sonra teknik ve idari bilgi ve yöntemler kullanılarak mal ve hizmetlerin dağıtımı yapılmaktadır. Bu süreçte teknolojiden yararlanılabilir.

Teknolojinin üretime sağladığı faydalar nelerdir?

-Üretim miktarının arttırılmasını sağlar.

-Kalitenin yükseltilmesini sağlar.

Kaynak:

Taslak, S., Kara, M. (2009). İşletme Bilimine Giriş. Trabzon: Murathan Yayıncılık

Tutar, H. (2013). Meslek Yüksekokulları Programları için İşletme Yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık